Οι αυτοάνοσες παθήσεις, με απλά λόγια, προκύπτουν όταν το ανοσοποιητικό σύστημα του σώματος, το οποίο έχει σκοπό να μας προστατεύει από ασθένειες και λοιμώξεις, επιτίθεται “εσφαλμένα” στα υγιή κύτταρα, αντιμετωπίζοντάς τα σαν ιούς ή βακτήρια.
Χρόνιος πόνος στις αρθρώσεις ή στους μύες, υπερβολική κόπωση, δυσκολία στον ύπνο, αδυναμία, πονοκέφαλος, κατάθλιψη – όλα αποτελούν συμπτώματα που μπορεί να έχετε εάν πάσχετε από κάποια αυτοάνοση πάθηση.
Ποιες είναι οι πιο συνηθισμένες αυτοάνοσες παθήσεις
Τα πιο συνηθισμένα αυτοάνοσα νοσήματα είναι:
- Ρευματοειδής Αρθρίτιδα: προσβάλλει κυρίως τις αρθρώσεις.
- Ψωρίαση: προσβάλλει το δέρμα, κάνοντας το παχύ με φολίδες και τις αρθρώσεις.
- Συστηματικός ερυθηματώδης λύκος: βλάπτει διάφορες περιοχές του σώματος όπως οι αρθρώσεις, το δέρμα και άλλα όργανα.
- Νόσος του Crohn: προσβάλλει κυρίως το έντερο.
- Κυστική ίνωση: προσβάλλει τους πνεύμονες, δημιουργώντας ουλές.
- Διαβήτης: προσβάλλει το παγκρεας καταστρέφοντας τα κύτταρα που παράγουν ινσουλίνη με αποτέλεσμα την υψηλή γλυκόζη στο αίμα.
- Σκλήρυνση κατά πλάκας: προσβάλλει το κεντρικό νευρικό σύστημα και κυρίως την λευκή ουσία.
- Διάφορες ασθένειες του θυρεοειδούς, όπως η νόσος του Graves και η νόσος του Hashimoto.
Άλλες παθήσεις, που επηρεάζουν συνήθως τις γυναίκες, είναι η ινομυαλγία και το σύνδρομο χρόνιας κόπωσης. Οι τελευταίες, αν και δεν ταξινομούνται ως αυτοάνοσες ασθένειες, έχουν παρόμοια συμπτώματα, όπως έντονη κόπωση και χρόνιο πόνο.
Πως εκδηλώνονται οι αυτοάνοσες διαταραχές
H εμφάνιση των περισσότερων αυτοάνοσων διαταραχών έχει αποδοθεί σε “άγνωστους παράγοντες ενεργοποίησης”. Πολλοί άνθρωποι με αυτοάνοση νόσο περνούν από περιόδους χωρίς συμπτώματα, μέχρι την ξαφνική εμφάνιση σοβαρών εξάρσεων.
Η αιτιολογία των αυτοάνοσων νοσημάτων είναι συνήθως πολυπαραγοντική. Γενετικοί, περιβαλλοντικοί, ορμονικοί και ανοσολογικοί παράγοντες θεωρούνται όλοι σημαντικοί για την ανάπτυξή τους. Επιπλέον, το άγχος φαίνεται πως παίζει σημαντικό ρόλο στην εμφάνιση τους.
Πιο συγκεκριμένα, το σωματικό και ψυχολογικό στρες “εμπλέκεται” στην ανάπτυξη αυτοάνοσων νοσημάτων, καθώς πολυάριθμες μελέτες απέδειξαν την επίδραση διάφορων στρεσογόνων παραγόντων στη λειτουργία του ανοσοποιητικού. Δυστυχώς η σύνδεση άγχους και ασθένειας οδηγεί στην δημιουργία ενός φαύλου κύκλου, καθώς όχι μόνο το άγχος προκαλεί ασθένεια, αλλά και η ίδια η ασθένεια προκαλεί σημαντικό άγχος στους ασθενείς.
Ο ρόλος της άσκησης στη διαχείριση των αυτοάνοσων διαταραχών
Η άσκηση σε πολλές περιπτώσεις μπορεί να έχει ευεργετικά οφέλη για όσους υποφέρουν από αυτοάνοσες παθήσεις, καθώς βοηθά στη ρύθμιση του σακχάρου στο αίμα αλλά και του βάρους. Επιπροσθέτως, η άσκηση συμβάλλει στην αύξηση του αισθήματος ευεξίας και στην καταπολέμηση της κούρασης, αν γίνει μεθοδικά και συστηματικά.
Τα οφέλη της άσκησης όμως δεν σταματούν εκεί. Ακολουθούν επιπλέον τρόποι με τους οποίους η άσκηση ανακουφίζει από τα συμπτώματα των αυτοάνοσων νοσημάτων:
- Βοηθά στη ρύθμιση της φλεγμονής
Τα αυτοάνοσα νοσήματα χαρακτηρίζονται από την ανάπτυξη και την εγκατάσταση φλεγμονής στα όργανα και τους ιστούς που προσβάλλονται. Η άσκηση μπορεί να βοηθήσει, καθώς σωματικές δραστηριότητες όπως το περπάτημα, το ποδήλατο και άλλες μορφές άθλησης βελτιώνουν τα συμπτώματα και ρυθμίζουν τα επίπεδα φλεγμονής.
- “Ρυθμίζει” το ανοσοποιητικό σύστημα
Οι αυτοάνοσες διαταραχές είναι μια ετερογενής ομάδα χρόνιων παθήσεων που εμφανίζονται λόγω δευτερογενούς απώλειας ανοχής στα αυτοαντιγόνα. Έρευνες έχουν δείξει ότι η άσκηση μπορεί να μειώσει την παραγωγή κυτοκινών, ουσιών που ρυθμίζουν την διαδικασία της φλεγμονής. Αυτές οι κυτοκίνες είναι επίσης υπεύθυνες για το πρήξιμο και τον πόνο που βιώνουν οι ασθενείς που πάσχουν από ρευματοειδή αρθρίτιδα.
- Αυξάνει την παραγωγή ορισμένων ορμονών
Η άσκηση διεγείρει την απελευθέρωση των ορμονών που ονομάζονται ενδορφίνες, αναστέλλοντας συγκεκριμένα λεμφοκύτταρα στο σώμα που εκκρίνουν αντισώματα και οδηγούν σε φλεγμονή. Άλλες ορμόνες που ενεργοποιούνται με την άσκηση είναι η επινεφρίνη και η νορεπινεφρίνη. Μόλις αυτές οι ορμόνες εισέλθουν στην κυκλοφορία του αίματος, το σώμα λειτουργεί καλύτερα γεγονός που μεταφράζεται ως ευεξία.
- Δυναμώνει το Νευρικό Σύστημα
Η σκλήρυνση κατά πλάκας είναι μια χρόνια φλεγμονώδης αυτοάνοση διαταραχή που επηρεάζει το κεντρικό νευρικό σύστημα, προσβάλλοντας το περίβλημα μυελίνης των νευρικών κυττάρων. Όταν η μυελίνη υποστεί φθορά, επηρεάζονται τα νευρικά σήματα, γεγονός που οδηγεί σε προβλήματα “αγωγιμότητας”. Όταν συμβαίνει αυτό, εκδηλώνονται συμπτώματα όπως προβλήματα κινητικότητας, όρασης και έντονη κόπωση.
Η άσκηση μπορεί να βοηθήσει, συμβάλλοντας στη μείωση της παραγωγής των αντιγόνων που επιτίθενται στο περίβλημα μυελίνης των νεύρων. Ωστόσο, οι αλλαγές στο γενικότερο τρόπο ζωής επιβάλλονται, για να διατηρηθεί η αποτελεσματική λειτουργία του κεντρικού νευρικού συστήματος.
- Ρυθμίζει τα επίπεδα ινσουλίνης
Ένας άλλος τύπος χρόνιας αυτοάνοσης νόσου που επηρεάζει την απελευθέρωση ινσουλίνης είναι ο σακχαρώδης διαβήτης τύπου 1, κατά την οποία το ανοσοποιητικό σύστημα “σκοτώνει” τα ενεργά Β-κύτταρα, με αποτέλεσμα τη μείωση της παραγωγής ινσουλίνης. Η άσκηση μπορεί να βοηθήσει στη διατήρηση του χαμηλού επιπέδου του σακχάρου στην κυκλοφορία του αίματος, ελαχιστοποιώντας τα υπογλυκαιμικά επεισόδια.
Η άσκηση είναι ευεργετική για τον ανθρώπινο οργανισμό και μπορεί να συμβάλλει σημαντικά αν πάσχετε από μια χρόνια αυτοάνοση νόσο. Με ένα σταθερό και ήπιο πρόγραμμα μιας ευχάριστης για εσάς άσκησης, το σώμα σας θα αρχίσει να ανταποκρίνεται καλύτερα στις ανάγκες του.
Σε κάθε περίπτωση, συμβουλευτείτε τον θεράποντα ιατρό σας, ο οποίος θα σας βοηθήσει να φτιάξετε ένα πρόγραμμα διατροφής και άσκησης βασισμένο στις ανάγκες σας, έχοντας ως βασικό στόχο την καλύτερη δυνατή διαχείριση των συμπτωμάτων σας και κατ’ επέκταση την βελτίωση της ποιότητας ζωής σας.