Η σχολική τσάντα είναι για τα παιδιά η «βαλίτσα» που παίρνουν μαζί, στο ταξίδι τους προς το σχολείο!

Εκτός όμως από «βαλίτσα», αποτελεί ένα μεγάλο εργαλείο για τα παιδιά, καθώς χρησιμοποιείται καθημερινά για τη μεταφορά αντικειμένων από και προς το σχολείο. Για το λόγο αυτό, θα πρέπει να αντέχει στην καθημερινή χρήση, την αποθήκευση αλλά και τη «σκληρή μεταχείριση» που γίνεται από μικρά σε ηλικία παιδιά.

Ενώ η χρήση του σχολικού σακιδίου κάθε πρωί φαίνεται να είναι αβλαβής, για μαθητές που δεν αποθηκεύουν τα αντικείμενά τους σωστά και δεν μεταφέρουν τα σακίδια τους με τον κατάλληλο τρόπο, μπορεί να προκαλέσει διάφορες ενοχλητικές καταστάσεις. Οι πιο συχνές από αυτές αφορούν τον πόνο στην πλάτη, τον αυχένα ή/και τους ώμους.

Οι επιπτώσεις της μεταφοράς υπερβολικού βάρους στα σχολικά σακίδια έχουν γίνει αντικείμενο αρκετών μελετών, με τα αποτελέσματα να αναφέρονται στον κίνδυνο εμφάνισης πόνου, κυρίως κατά την περίοδο ανάπτυξης του μυοσκελετικού συστήματος.

Οι περισσότερες μελέτες καταλήγουν στο ότι το βάρος του σακιδίου δεν πρέπει να υπερβαίνει το 10% –15% του σωματικού βάρους του παιδιού.  Στην αντίθετη περίπτωση, λόγω μετατόπισης του κέντρου βάρους, δημιουργείται μεγάλη πίεση στους οπίσθιους μύες του αυχένα και της πλάτης, με αποτέλεσμα την εμφάνιση παθολογίας στην σπονδυλική στήλη.

Ο ρόλος της σχολικής τσάντας στους μυοσκελετικούς πόνους

Ο πόνος στην πλάτη είναι μια συνηθισμένη κατάσταση ακόμα και για τα παιδιά και φαίνεται ότι διάφοροι παράγοντες συμμετέχουν στην εμφάνισή του.

Το υπερβολικό βάρος στα σακίδια θεωρείται ένας από τους βασικούς παράγοντες, μαζί με την ηλικία, το φύλο, τον δείκτη μάζας σώματος, την έντονη αθλητική δραστηριότητα και άλλους ψυχοκοινωνικούς παράγοντες, καθώς και το ιστορικό τραυματισμού ή λανθασμένων συνηθειών ορθοστάτησης.

Η πλάτη δεν είναι όμως το μοναδικό σημείο του σώματος που καταπονείται από μια βαριά σχολική τσάντα.

Βάζοντας ένα μεγάλο βάρος στους ώμους των παιδιών με λάθος τρόπο, δημιουργείται μια κατάσταση κατά την οποία το σώμα δέχεται πίεση προς τα πίσω, με αποτέλεσμα, τα παιδιά που κουβαλούν βαριά σακίδια, να «ρίχνουν» το σώμα τους προς τα μπροστά. Λόγω του μεγάλου βάρους και αυτής της αφύσικης θέσης, μπορεί να αναπτύξουν πόνο στον ώμο και τον αυχένα.

Επιπροσθέτως, πέρα από την κακή στάση που μπορεί να αναπτυχθεί λόγω του βάρους, οι σφιχτοί και στενοί ιμάντες που στηρίζονται στους ώμους μπορεί να προκαλέσουν στα παιδιά καταστάσεις όπως μυρμήγκιασμα, μούδιασμα και αδυναμία στα χέρια.

Ένα ακόμα λάθος, το οποίο κάνουμε ακόμα και ως ενήλικες, με αποτέλεσμα να επιβαρύνουμε το σώμα μας, είναι να στηρίζουμε το βάρος της τσάντας μας στον έναν ώμο. Πολλοί άνθρωποι καταλήγουν να γέρνουν από τη μία πλευρά, λόγω αυτής της συνήθειας.

Όσον αφορά τον πόνο στον αυχένα, μια βαριά σχολική τσάντα μπορεί να «τραβήξει» τους αυχενικούς μύες, συμβάλλοντας έτσι σε δυσάρεστες καταστάσεις όπως πονοκεφάλους, ζάλη και πόνο στην ευρύτερη περιοχή του αυχένα.

Πως μπορούν να προληφθούν όλα τα παραπάνω;

Συμβουλές για τη σωστή επιλογή σχολικής τσάντας

·        Επιλέξτε το σωστό μέγεθος τσάντας για το παιδί σας. Φροντίστε να έχει αρκετό χώρο για τα απαραίτητα αντικείμενα.

·        Δώστε έμφαση σε χαρακτηριστικά όπως ασφάλεια και άνεση. Για παράδειγμα, επιλέξτε φαρδιά και μαλακά λουριά ώμου καθώς και μια μαλακή πλάτη, για να μειώσετε την πίεση στο σώμα και να αυξήσετε την αίσθηση της άνεσης.

·        Οι ζώνες που δένουν στη μέση και το στήθος είναι απαραίτητες για τη μεταφορά του βάρους του σακιδίου από την πλάτη και τους ώμους στον κορμό και στους γοφούς, ειδικά για μαθητές που μεταφέρουν πολλά βιβλία. 

·        Ελαφριές τσάντες με πολλαπλές θέσεις βοηθούν επίσης στην κατανομή του βάρους και διατηρούν τα αντικείμενα εύκολα προσβάσιμα.

·        Οι ιμάντες στα πλάγια ή/και στο κάτω μέρος του σακιδίου σταθεροποιούν και συμπιέζουν το περιεχόμενο έτσι ώστε τα αντικείμενα να είναι κοντά στην πλάτη.

·        Το αντανακλαστικό υλικό (κοινώς, φωσφοριζέ) διευκολύνει τους οδηγούς να δουν το παιδί ενώ περπατά το βράδυ ή νωρίς το πρωί.

·        Το ύψος της τσάντας πρέπει να εκτείνεται από περίπου 5 εκατοστά κάτω από τις ωμοπλάτες, μέχρι τη μέση.

Συμβουλές για την ορθή χρήση της σχολικής τσάντας

·        Θα πρέπει να φοριούνται πάντα και οι δύο ιμάντες ώμου, ώστε να κατανέμεται ομοιόμορφα το βάρος του σακιδίου.

·        Ρυθμίστε τους ιμάντες του σακιδίου στο ίδιο μήκος, για να στέκεται σωστά στην πλάτη του παιδιού σας.

·        Το κάτω μέρος του σακιδίου δεν πρέπει να εκτείνεται κάτω από τη μέση του παιδιού.

Συμβουλές σωστής κατανομής αντικειμένων μέσα στη σχολική τσάντα

·        Το σακίδιο πρέπει να ζυγίζει λιγότερο από το 10-15% του σωματικού βάρους του παιδιού. Εάν η τσάντα του παιδιού υπερβαίνει συνήθως αυτό το βάρος, μπορεί να είναι πιο κατάλληλη η χρήση σακιδίου με ρόδες, για προστασία από πόνο στην πλάτη, καταπόνηση ή τραυματισμό.

·        Τα βαρύτερα αντικείμενα, όπως σχολικά βιβλία ή φορητοί υπολογιστές, πρέπει να τοποθετούνται στο πίσω μέρος της τσάντας.

·        Το σακίδιο θα πρέπει να αδειάζει καθημερινά πριν το σχολείο και να γεμίζει με τα απολύτως απαραίτητα για την τρέχουσα ημέρα.

·        Εάν το σακίδιο είναι πολύ βαρύ, ενδεχομένως να χρειαστεί να αποθηκευτούν μερικά βιβλία στο σχολείο και μερικά στο σπίτι.

Εάν το παιδί εμφανίσει μυοσκελετικούς πόνους στην πλάτη, τους ώμους ή τον αυχένα με την εκκίνηση της σχολικής χρονιάς, θα πρέπει να κλείσετε ραντεβού με έναν ειδικό γιατρό για να το εξετάσει και να σας προτείνει τον κατάλληλο τρόπο αντιμετώπισης.